Hoe eenvoud leidt naar rust en schoonheid
Jeanette Vergouwen-de Caluwe
In de reeks Zomer Matineeconcerten in de Sint-Baafskerk in Aardenburg verzorgden zaterdag 17 augustus Sigiswald Kuijken en Hsui Tzu Ryan een wondermooi concert. Zo puur en met zoveel liefde gebracht, dat het echt balsem voor de ziel was.
Sigiswald Kuijken blijft verrassen, hij is een kundig musicus en zorgt voor een perfecte balans. Hij verdedigt de muziek met een aantrekkelijke eenvoud, puur en zonder poespas. Een muzikale pionier: de eerste violist die speelde zonder kin-steun en ook zorgde voor de hergeboorte van de violoncello (da spalla). Hij mag van mij achteloos vertellen dat de musici, die oude (periode) instrumenten bespelen, 50 procent van hun tijd doorbrengen met het stemmen van deze instrumenten de andere 50 procent van hun hele leven meestal vals spelen. Echter na een bijna vlekkeloos optreden van hem kun je alleen maar concluderen ‘schoon vals mag er ook zijn’.
Bovendien inspireert Kuijken vele jonge musici en geeft zijn kennis nog steeds met onophoudend enthousiasme door. In Aardenburg musiceerde hij samen met de jonge Taiwanese klaveciniste, die masterclasses en privélessen bij hem volgde.
Het aantrekkelijke van het programma was dat de toehoorder kon genieten van muziek tussen 1500 en 1750 met werken van Spaanse, Italiaanse en Duitse componisten, in chronologische volgorde, én de aangename afwisseling van instrumenten die bespeeld werden. De mooie samenklank van de authentieke instrumenten met ieder een eigen klankkleur, was extra verrijkend. Laat ik een paar hoogtepunten noemen.
Diego Ortiz publiceerde als eerste een handleiding over welke versieringen je kon spelen op strijkinstrumenten, Giulio Caccini deed dat over de versieringen die je met de stem kon maken. In de Recercadas, stemmige muziek afgewisseld met dansante momenten, kon je genieten spelfinesse van beide musici en van de vele versieringen die Kuijken ontlokte aan de gamba. In de tweede Sonata van Fontana hoorde je de fiorituren in zowel de klavecimbel- als vioolpartij.
De waarde van Arcangelo Corelli is lang onderschat. Te lang werd in de vorige eeuw vooral Vivaldi gespeeld. De klankrijkdom en de uitgebalanceerde wijze van componeren van Corelli verdienen meer waardering. Hoe mooi gedragen klonk het openingsdeel van de Sonate op. 5 nr. 11 en hoe vinnig en briljant het Allegro. In de langzame delen kwam de emotie mooi over en in de snelle delen de virtuositeit en de puntige ritmes.
Drie werken werden solo gespeeld: Frescobaldi en Buxtehude voor klavecimbel en Vivaldi voor Violoncello da spalla. Hsui Tzu Ryan heeft een mooi stevig toucher, de polyfonische frasen kwamen doorzichtig en technisch knap over. De wijze waarop zij de basso continuo partijen speelde, dwingt bewondering af. Het hele recital zong de muziek van de eerste tot en met de laatste toon. Daar kon je als luisteraar alleen maar blij van worden.
De vertolking de Vivaldi Sonata voor violoncello da spalla (de kleine cello die tegen de schouder rust), was een demonstratie van de mooie muziek die Vivaldi schreef, maar ook van de wijze waarop een snaarinstrument ‘gestreken’ kan worden.
Het concert werd besloten met de Sonate in G (BWV 1019) van Bach. Een ideale afsluiter omdat de balans ook perfect was. Een Sonata da Camere met in de snelle delen vuurwerk en virtuositeit en in de langzame delen mooie melodieën en gepunte ritmes. Heel speciaal was het middendeel (Allegro) met een solo voor klavecimbel die briljant vertolkt werd. De fugatische trekjes in het slotdeel overtuigden ten volle.
Een recital, met een boeiende en spannende wisselwerking tussen de musici, waarin schoonheid, rust en balans overheersten. De volgende concerten zijn 24 en 31 augustus om 14.00 uur.