Dramatische passie en subtiele emotie
Door Jeanette Vergouwen
In Aardenburg ontmoet men toehoorders die als gelovigen komen luisteren naar de Matthäus Passion en zij die komen puur voor de magistrale muziek van Bach. Het knappe van de uitvoering door de Bachvereniging o.l.v. Jos van Veldhoven is dat beide groepen tevreden naar huis gaan. De Matthäus moet gelovigen en niet gelovigen ontroeren, de toehoorder wordt gegrepen door het verhaal, de muziek of door beiden en wordt mee gezogen in een vloedstroom van klanken, die het drama en de emotie onderstreept.
De compositie van Bach is sterk, verhaal en muziek gaan samen. Hoe het werk ook wordt uitgevoerd, romantisch, authentiek, amateuristisch of professioneel, Bach blijft altijd overeind.
Jos van Veldhoven en zijn musici komen elk jaar met een andere aanpak of een andere dirigent leidt de uitvoering. Na de vroege versie met Egarr in 2007, dit jaar de bekende versie met negen solisten en 16 repienisten. De solisten zingen mee met de koren I en II en dit zou de tweekorigheid moeten versterken. Dat pakte niet ideaal uit in Aardenburg. Koorstemmen en solisten smolten niet echt samen en het volume van de solisten was beduidend sterker. Dat gold ook voor de invulling van de basso continuo, vooral in deel I: twee orgels, klavecimbel, theorbe, contrabassen, gamba en fagot zorgden voor een iets te sterke klank. Ook de opstelling van de jongens midden in de kerk was mijns inziens niet ideaal. De balans in deel II was overtuigender. De kleurklank in dit deel is donkerder dan in deel 1, dat is te merken in de aria’s en in de obligate partijen. Ook kwam het theatrale aspect, vooral te vinden in de aria’s en de turbae (volkskoren) beter tot zijn recht. Dat er iets mis ging in de aria Erbarme dich is een incidentje, erger vond ik dat alt I regelmatig onder de toon zong. Het hoogtepunt werd daarom de aria Aus Liebe. Zo vol emotie, mede door de schitterende subtiele invulling van de obligate partij door de traverso en de oboe da caccia I en II, die de druppelende tranen uitbeelden.
Jos van Veldhoven dirigeert alleen daar waar nodig en zorgt dat de sereniteit en de ingetogenheid overeind blijven. Opvallend was de sterke rol van Christus, die ook de twee laatste basaria’s zong. Dit deed hij met veel dramatiek en vol overtuiging. Dat tenor II en alt II slechts één aria mogen zingen is jammer, deze twee solisten had ik graag meer aria’s horen vertolken. De Matthäus Passion 2008 was er een zonder versieringen in de da capo’s, met een duidelijke tweekorigheid, schitterende obligate partijen en niet te vergeten een prachtig expressief vertellende evangelist.
Matthäus Passion van J.S. Bach
Door koor en orkest van de Nederlandse Bachvereniging, het Kampen Boys Choir, Gerd Türk (evangelist), Dorothee Mields, Maria Keohane (sopranen), Matthew White, William Towers (alten), Julian Podger, Charles Daniels, (tenoren), Andrew Foster Williams (Christus) en Wolf Matthias Friedrich (bassen) o.l.v. Jos van Veldhoven. Gehoord op zaterdag 15 maart in de Sint Baafskerk in Aardenburg.
