Indrukwekkende eerste versie Matthäus Passion

Door Jeanette Vergouwen

De woorden, die na de uitvoering van de versie uit 1727/29 van de Matthäus Passion van Bach, direct naar boven komen zijn: fris, spontaan, oog voor dramatiek en toch van een ontroerende eenvoud. De Nederlandse Bachvereniging verrast de luisteraars elk jaar opnieuw. De visie van steeds een andere dirigent, een afgeslankte bezetting met negen solisten en acht repienisten, andere tempi voor aria’s en koralen, andere invulling van de basso continuo (BC) en dit jaar met de oerversie van het meesterwerk.

Dit prikkelt de nieuwsgierigheid en de uitvoering is daardoor telkens een speciale muzikale ervaring. Richard Egarr is een rasmusicus, hij dirigeert op een vlotte manier, bijna beeldend en speelt met verve de BC op klavecimbel tijdens verschillende aria’s. De BC wordt in deze versie ingevuld door orgel en klavecimbel, versterkt met luit, cello en soms contrabas. De koren, die normaal uit zestien vocalisten bestaan, zijn teruggebracht tot twaalf, de viola da gamba ontbreekt. Er is geen jongenskoor en het slotkoor (O Mensch) van het eerste deel is vervangen door een koraal. Maar de verschillen zitten vooral in de melodische lijnen van de aria’s. Heel wat passages worden met minder versieringen gebracht. Hierdoor verandert de dynamiek die soms transparanter wordt, soms indringender. In de aria Geduld, fenomenaal gebracht door Andrew Tortise, waren de verschillen groot: minder gestoken, puntige tonen, een vloeiendere melodielijn, groot in eenvoud, frappant in dramatiek. De aria Komm süsses Kreuz klinkt veel intiemer met de luitbegeleiding, die de viola da gamba vervangt. De openingsaria van deel 2 wordt door de bas gebracht i.p.v. de alt. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan de alt, de wijze waarop jaren geleden Michael Chance deze zong, is mijn inziens nooit meer overtroffen. De solisten zijn van een mooi niveau. De vertolking van de Christuspartij door Bas Ramselaar is magistraal en warm.

De koralen met een contemplatief karakter bieden alle ruimte voor religieuze gevoelens, dit in tegenstelling tot de turba koren waarbij de dramatiek extra in de verf wordt gezet.

Egarr is voor een consequente tempovoering. De kracht van zijn interpretatie zit vooral in de subtiele benadering van de dubbelkorigheid, de onderstreping van de dramatiek in de aria’s en de subtiele, bijna romantische invulling van het slotkoor Wir setzen uns mit Tränen nieder. Hierdoor ga je met een krop in de keel, na afloop naar buiten.

Matthäus Passion

Van J.S. Bach. Door de Nederlandse Bachvereniging en solisten o.l.v. Richard Egarr. Gehoord zaterdag 31 maart in de Sint Baafs in Aardenburg.