Bach’s Passion blijft verrassen

Door Jeanette Vergouwen

Jos van Veldhoven is dé grote steunpilaar van de Nederlandse Bachvereniging. Hij heeft een goede neus voor jong talent en kneed de koren precies naar zijn hand. Hij is de grote constante in dit gerenommeerde gezelschap, dat regelmatig met een gastdirigent optreedt. Als hij dirigeert zijn balans en rust in de uitvoering meteen gegarandeerd. Van Veldhoven laat de muziek stromen en  als het nodig is, geeft hij alert en contentieus elke inzet  of tempoverandering aan.

Het orkest bestaat uit fantastische musici. De samenklank is mooi en de instrumentale soli zijn van hoge kwaliteit. Heel opvallend dit jaar was de invulling van de basso continuopartijen. Door de cello’s en gamba wat hoger te plaatsen en de theorbe centraal voorin, kwamen deze veel duidelijker over. De theorbe (veelsnarige basluit) verdubbelde niet alleen de orgelpartij, maar gaf met een getokkeld akkoord ook meer kleur aan de obligate gambabegeleiding van de aria Komm süsses Kreuz. Juist die extra kleuren in de orkestklank maken van de uitvoering 2004 iets aparts.

Ook bijzonder is de wijze waarop Van Veldhoven de koralen laat klinken. Dáár waar de tekst vragend is, laat hij een fermate toe, als een soort vraagteken. Als de tekst geen oponthoud vraagt, laat hij de muziek doorvloeien. De koralen zijn en blijven sereen tegenover de koorgedeelten die met gevoel voor dramatiek, zeer dynamisch werden vertolkt.

De opbouw van het moeilijke openingskoor en van de twee slotkoren was overtuigend. De structuur bleef, ondanks de vele door elkaar lopende melodielijnen, open en transparant.

De uitvoering in Aardenburg was er een van bloed, zweet en tranen. Het verhaal is en blijft bloederig, de hinderlijk suizende verwarming zorgde voor oververhitting, transpiratie en een onwelkome begeleiding in de recitatieven. En tijdens de vele prachtige muzikale momenten liep de emotie tot tranen toe op.

De triolen in de cello en basso continuopartijen  in de aria Erbarme dich klonken pregnant als druppende tranen, de vinnige gestoken en getrokken tonen in de obligate gambabegeleiding van de tenoraria Geduld kwamen over als dolksteken en in diezelfde aria blonk de tenor uit door een prachtige zoete klank in het Geduld en een felle scherpte in het falsche Zungen stechen.

De solistencast was van goede kwaliteit. Hier en daar werd er wel eens onder de toon gezongen, vooral in de hoge stemmen. De evangelistenpartij werd verhalend met een flinke dosis dramatiek gebracht, de Christusrol was niet echt dramatisch, eerder sereen.

De twee aria’s Aus Liebe (sopraan) en Können Tränen meiner Wangen (altus) werden emotievol en mooi gezongen. Zij vormden het scharnierpunt in deze uitvoering, omdat daarna de tempi minder snel werden genomen. De bas-aria’s werden buitengewoon mooi en met een donkergekleurd timbre vertolkt. Kortom een interessante uitvoering van een altijd weer boeiende compositie.

Matthäus Passion Bach

Door  Koor en barokorkest van de Nederlandse Bach Vereniging, Jongenskoor Jongens Sacramentskoor Breda, Johannetta Zomer, Matthew White, Charles Daniels, Stephan Macleod, Gerd Türk (evangelist), Henk Neven (Christus) o.l.v. Jos van Veldhoven. Gehoord zaterdag 3 april in de Sint Baafskerk in Aardenburg. Nog te zien in Utrecht (6/4) en Naarden 7, 8, 9 en 10/4)