Interessante en verrassende Matthäus uitvoering

Recensie door Jeanette Vergouwen

De uitvoering van de Matthäus Passion was dit jaar op zijn zachts gezegd verrassend. De visie op het werk van de Tsjech Vaclav Luks (46) was interessant. Zijn tempo keuzes weken af van de meer bekende uitvoeringen. De partituur is complex en biedt daardoor de uitvoerder verschillende mogelijkheden. De Nederlandse Bachvereniging zorgt er voor, door de keuze van gastdirigenten, om de jaarlijkse uitvoering steeds anders te laten klinken.
Wat viel dit jaar echt op? Op de eerste plaats de kwaliteit van de solisten, die op een echt natuurlijke manier hun rollen invulden. Ten tweede de duidelijke dramatiek die zonder pathos overkwam en tenslotte de integratie van solisten, repiënisten en instrumentalisten. Het was een uitvoering van een homogene groep, waarvan de musici hun individuele bijdrage integreerden in het geheel.

De solisten waren ook onderdeel van koor I of Koor II en kwamen even naar voor als ze een solo moesten zingen. Een klein nadeel was dat niet elke solo volledig tot zijn recht kwam. De solist moest ‘over’ het orkest komen, en omdat er vaak gezongen werd naast de Basso Continuo instrumenten, overheersten de lage tonen wel eens. Het voordeel woog echter zwaarder. De turbae koren klonken dramatisch sterker en de koralen waren doordringende bezinningsmomenten, mede door de tempowisselingen en het wel of niet gebruik maken van fermaten.

Luks dirigeerde heel sierlijk. Hij gebruikte alle tien zijn vingers en hij gaf werkelijke elke nuance aan. Was dit noodzakelijk? Nee, niet echt, want de cast was kwalitatief zo goed dat ze niet elke aanwijzing nodig hadden. Niet elke noot hoefde gedirigeerd te worden, maar het stoorde niet, omdat de bewegingen een natuurlijke onderstreping waren van de muziek.

De vocale solisten kwamen ook uit Oost-Europa en de meesten zingen ook opera. De liefde voor de authentieke Bach uitvoering was bij allen aanwezig. Het waren juist de persoonlijke interpretaties die de aria’s zo aantrekkelijk maakten. Ontroering bij sopraan en altaria’s zoals Erbarme dich en Aus Liebe, sereniteit bij Komm süsses Kreuz en absoluut kippenvel bij de koraal Wenn ich einmal soll scheiden en het slotkoor Wir setzen uns mit Tränen nieder. Sterke troef was evangelist Eric Stokloβa. Hij vertelde vol dramatiek in de echte recitativo secco stijl.

Tenslotte verdienen de musici die de obligate partijen speelden een pluim. De gambasolo’s waren weergaloos mooi. Ook de basso continuo klonk, zelfs zonder theorbe, overtuigend.
“De Matthäus is nog steeds de mooiste opera, bij de uitvoering moet iedereen een beetje lijden. Ik sla geen jaar over”, verzuchtte een Bach-fan.

Matthäus Passion Bach
Door orkest en repiënisten Nederlandse Bachvereniging, Kampen Boys Choir, solisten o.l.v. Vaclav Luks. Gehoord zaterdag 8 april 2017 in de Sint Baafskerk in Aardenburg

BRON: PZC / BNDESTEM